Embargo na rosyjską ropę? Potencjalne alternatywy też jeżą włosy na karku

- Jeszcze niedawno mieliśmy tę bombastyczna branżę, uderzającą się z rozmachem w piersi jako reinkarnacja ducha amerykańskiej innowacyjności. A teraz, gdy nasi nafciarze mogliby dostarczyć tak potrzebny surowiec światu, stali się oni niezwykle ostrożni - komentuje Jim Krane, ekspert ds. przemysłu naftowego z teksaskiego Rice University.

Tę ostrożność widać w oficjalnych danych o wydobyciu: Ameryka, potentat branży, który w ostatnich latach praktycznie uniezależnił się od światowych rynków, wypuszcza dziś na rynek 11,8 mln baryłek dziennie - zaledwie 2 proc. więcej niż w grudniu i dalece mniej niż przed uderzeniem Covid-19 w marcu 2020 r. (wówczas było to 13,1 mln baryłek dziennie).

Dziennik "The New York Times" tłumaczy tę zaskakującą powściągliwość najprościej jak to możliwe: zarówno biznesmeni z branży, jak i inwestorzy z Wall Street nie są przekonani, że obecne wysokie ceny ropy utrzymają się długo. A jeśli miałyby wkrótce spaść, to nie ma sensu inwestować w zwiększanie wydobycia i transport, bowiem za chwile zarobek na dostawach będzie groszowy. Zachęty ze strony Białego Domu odgrywają tu znikomą rolę.

Rozgniewany książę

Oczywiście, nie tylko Stany mają przecież ropę. Ba, są przecież zasoby jakichś 1,5 mld baryłek stanowiące strategiczną rezerwę Międzynarodowej Agencji Energii. - Gdyby uwalniali codziennie 2 mln baryłek starczyłoby na dwa lata - oceniał niedawno w rozmowie z tygodnikiem "Polityka" szef nowojorskiej Council On Foreign Relations, Daniel Yergin. - Na papierze to by się dało zrobić. Ale logistyka byłaby bardzo trudna. Potrzebna byłaby bardzo ścisła współpraca wielu rządów i korporacji. Takich mechanizmów nie mamy. I nie ma tyle wolnej infrastruktury: terminali, tankowców, rurociągów. Potrzebne są inwestycje także w rafineriach przystosowanych do rosyjskiej ropy - wyliczał.

Co nie znaczy, że MAE byłaby w ogóle skłonna do podjęcia takich działań: jej rezerwy traktowane są jako zasób strategiczny na sytuacje znacznie dramatyczniejsze niż obecne wstrząsy wywołane sankcjami na rosyjskie surowce, a na dodatek nic nie wskazuje na to, by w gronie państw stojących za Agencją, decyzje zapadały szybciej niż np. na forum UE - gdzie przecież również nie wszyscy palą się od natychmiastowego odcięcia się od rosyjskiego gazu i ropy.

Pozostaje zatem poszukiwanie państw skłonnych znacznie zwiększyć wydobycie na europejskie potrzeby. Oczywiście, w pierwszej kolejności uwaga decydentów może skierować się w stronę Półwyspu Arabskiego. Ale tamtejsze naftomonarchie niekoniecznie pospieszą z odsieczą: nie dość, że ich najważniejsze forum - kartel OPEC - funkcjonuje od pewnego czasu jako OPEC+, gdzie "plusem" jest Rosja, to jeszcze mają własne porachunki z Zachodem, głównie Waszyngtonem.

Weźmy Arabię Saudyjską. Yergin ocenia, że Dom Saudów mógłby w ciągu 2-3 miesięcy uruchomić eksport dodatkowych 2 mln baryłek ropy dziennie. Dziury po rosyjskiej ropie by to nie zasypało, ale pozwoliło znacznie ją zawężyć. Tu jednak pojawia się pewien problem: od kilku lat Amerykanie - niegdyś najważniejsi klienci Arabii Saudyjskiej - zwiększyli własne wydobycie na tyle, że praktycznie uniezależnili się od paliwa z półwyspu i kupują je jedynie w sytuacjach awaryjnych. Saudyjczycy szybko znaleźli nowego klienta - Chiny - i dziś nie są nazbyt skłonni działać pod dyktando (czy przynajmniej na prośbę) Waszyngtonu.

Co więcej, następca tronu, książę Mohammad Bin Sultan, który od kilku lat w rzeczywistości rządzi państwem, ma na pieńku z Białym Domem. Poszło o zamordowanie w 2019 r. krytyka monarchii, saudyjskiego dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego. Po tej zbrodni - dokonanej rzekomo na osobiste zlecenie następcy tronu - Amerykanie stopniowo przestali rozmawiać z Rijadem. Zeszłej jesieni na spotkanie z porywczym księciem wybrał się szef Narodowej Rady Bezpieczeństwa USA, Jake Sullivan - ale według "Wall Street Journal" nie było mowy o rozmowie: Sullivan wysłuchał wygłoszonej podniesionym głosem książęcej reprymendy i rychło po niej został odesłany do domu.

Można by machnąć ręką na księcia z morderczymi ciągotami, gdyby nie fakt, że sąsiednie państwa - Emiraty, Kuwejt, Katar - w ostatnich latach działają tak, jak sobie tego życzą Saudyjczycy. Gdy kilka tygodni temu Emiraty wychyliły się z szeregu i pozytywnie odpowiedziały na zapytania ofertowe z Europy, Dom Saudów interweniował i władcy ZEA szybko wycofali się ze swoich deklaracji.

Dogadać się z ajatollahami

Brytyjski "The Guardian" sugeruje, że Mohammad Bin Sultan gra już na powrót Trumpa do władzy w 2026 r. Może zatem dopiero rozwianie nadziei na come back ekscentrycznego milionera - a w szczególności jego zięcia Jareda Kuschnera, który stał się jednym z najbliższych przyjaciół saudyjskiego księcia - odwróci sytuację.

W odwodzie pozostaje jedyny kraj Zatoki Perskiej, w którym wpływy Domu Saudów są zerowe: Iran. Ale i tu nie będzie przecież łatwo: władze w Teheranie są od niemal pół wieku obiektem krytyki i sankcji nakładanych przez Waszyngton - w ostatnich dekadach z powodu swoich atomowych programów, które miałyby służyć m.in. do budowy wojskowego potencjału nuklearnego. Zniesione w czasach Obamy embargo (wskutek zawarcia porozumienia nuklearnego), zostało przywrócone przez Trumpa, a administracja Bidena z wielkim wysiłkiem próbuje ponownie dobić targu z Teheranem. I w zasadzie jest od tego o krok - na stole jest już, licząca jakieś 27 stron, nowa umowa nuklearna. Ale co chwila wyskakuje nowa przeszkoda: najpierw Kreml zażądał, by im zagwarantowano, że Iran nie przyłączy się do zachodnich sankcji na Rosję, a przed majówkowym weekendem strony porozumienia starły się o status Korpusu Strażników Rewolucji - ta militarna przybudówka reżimu, rodzaj równoległej armii, ZOMO i Grupa Wagnera w jednym, jest uznawana przez Departament Stanu USA za "ugrupowanie terrorystyczne". Teheran w ostatniej chwili zażądał odlepienia formacji tej etykiety - co Amerykanie w tej chwili muszą jeszcze przetrawić.